Ruby

De geboorte van een veulen is altijd weer iets bijzonders. Zowel voor paardenhouders die voor het eerst een veulen fokken als voor doorgewinterde fokkers is het een bijzondere gebeurtenis.

Voordat een merrie na ca. 11 maanden een gezond veulen aan de voet heeft, is er al heel wat aan vooraf gegaan. Om inzicht te geven in dit hele traject volgen we Ruby vanaf de geboorte van haar tweede veulen (2015), tijdens het drachtig worden en de geboorte van haar derde veulen (2017). Er is daaraan veel vooraf gegaan: de hengstselectie, het juiste moment voor de inseminatie bepalen, het opvoelen, de inseminaties, de scans, de dracht zelf. Helaas lukte het niet om Ruby direct bij eerste inseminatie drachtig te krijgen. Na 3 cyclussen (maart, mei en juni) en in totaal 4 inseminaties was Ruby drachtig. Het uitblijven van drachtigheid na inseminatie kan bij merries verschillende oorzaken hebben.

Ruby is rond middernacht (6 op 7 mei 2017) bevallen! Na een vlotte bevalling is ze moeder geworden van een prachtig hengstveulen, genaamd Masterpiece. De geboorte was live te volgen via speciale opname-  en observatieapparatuur en is ook terug te zien in deze story. Alle ontwikkelingen in de story waren ook live te volgen via Facebook.

Facts:

• Ruby was uitgerekend op woensdag 3 mei 2017.
• In de nacht van zaterdag op zondag 7 mei 2017 is zij bevallen van hengstveulen Masterpiece.
• De geboorte was mee te volgen via een livestream. De opnamen hiervan zijn hieronder terug te zien in 3 video’s over de geboorte, voorzien van (veterinaire) achtergrondinformatie over de bevalling.

_{Met dank aan: Melle Piller (eigenaar Ruby), voortplantingsspecialist Myrthe Wessel (Specialistische Voortplantingspraktijk), dierenarts Maaike Lautenschutz (Paardenpraktijk VLS), redactie Paardenarts.nl en Equinovum (observatiesysteem).} 

Vorig jaar hebben jullie de live bevalling van het hengstveulen Masterpiece (v Ferdeaux) kunnen volgen via de webcam.

Hierbij een korte update hoe het nu – een jaar later – met hem en zijn moeder Ruby gaat. Vorig jaar aan het eind van het zomerseizoen is hij na het afspenen naar de opfok gegaan bij Paardenpension ‘t Arve in Ruurlo. Daar is hij in een koppel met leeftijdsgenoten geplaatst. Ze hebben een ruime groepsstal en komen dagelijks buiten in de paddock (foto).

“De uitspraak ‘Jaarlingen zijn naarlingen’ was bij hem zeker van toepassing! 😉  Vanaf begin mei is het koppel de wei op gegaan en dat doet hem erg goed.” – aldus eigenaar Melle.

“Zijn moeder Ruby hebben we na het afspenen weer voorzichtig aan het werk gezet. Eerst als afleiding en om haar aandacht te geven, maar ook om te kijken hoe ze nu liep. En dat ging eigenlijk best wel goed, zo goed zelfs dat we haar weer een beetje gereden hebben. Helaas is toch de oude blessure teruggekomen. Ze staat nu dagelijks op de wei en geniet samen met een maatje van haar pensioen.”

Merrie Ruby en haar pasgeboren veulen gaan hier voor het eerst na de geboorte de wei op. Het veulen loopt al dapper met zijn moeder mee. Een paard is een vluchtdier en een gezond veulen kan al snel na de geboorte staan en lopen. Merrie en het veulen kunnen dan ook gerust de eerste dag na de geboorte al naar buiten. Dit is goed voor hun beweging en de ontwikkeling van het veulen.

Hoe heeft eigenaar de bevalling beleefd? We vroegen het Melle.

“Ruby en haar veulen maken het goed. Masterpiece leek na de geboorte langzaam op gang te komen. Het is wel een hengstje maar niet een hele grote bink”, zegt Melle lachend. “Ruby heeft een kleine dip gehad tijdens de winterperiode. Dat zou een reden kunnen zijn dat het veulen het wat zwaarder heeft gehad. Het duurde na de bevalling namelijk enige tijd voordat Masterpiece zelfstandig kon staan en de zuigreflex leek ook lastig op gang te komen. Uit voorzorg was daarom toch de dierenarts gevraagd langs te komen. Die heeft, naast een algehele check, uiteindelijk niets hoeven doen.”

Inmiddels drinkt Masterpiece goed en gaat het zowel met Ruby als Masterpiece erg goed. “Het is echt een masterpiece. Ruby heeft het fantastisch gedaan. We zijn ook erg blij met een hengstje na de eerdere twee merrieveulens”, aldus Melle.

In video van de geboorte is duidelijk te zien dat Ruby onrustig is. De bevalling begint. Ruby begint met persen en gaat al na een minuut na de start van de video liggen.

Dit is de uitdrijvingsfase. Eerst knapt de waterblaas (in de geboortevideo niet goed te zien), vervolgens zien we dat ze gaat persen op de vrucht zelf. Na een paar minuten persen is het vruchtvlies met daarin twee voetjes al zichtbaar. De verdere uitdrijvingsfase verloopt bij paarden vaak heel vlot, ongeveer 20 minuten. We zien Ruby rond 13 minuten en 40 a 50 seconden voor het laatst op de vrucht persen. Kort daarna is het veulen geboren. Over het uitdrijven heeft Ruby dus maar 10 à 15 minuten gedaan.

Melle haalt vervolgens de vliezen en het slijm rondom de neus van het veulen weg. Dat is belangrijk omdat het veulen nu zelfstandig moet gaan ademhalen. De ademhaling wordt daarna ook gecontroleerd. Rond de 18e minuut zien we Ruby voor het eerst contact maken met het veulen.

De nageboorte komt er rond de 26e minuut af. Dit is erg belangrijk omdat niet afkomen van de nageboorte levensgevaarlijk kan zijn voor de merrie. De nageboorte wordt gecontroleerd door Melle. Als deze niet meer compleet is dan kan het zijn dat er stukjes in de baarmoeder zijn achtergebleven en dit kan leiden tot een baarmoederontsteking. Bij een merrie hoort de nageboorte er na 15 tot 90 minuten na de uitdrijving af te komen. Rond de 32ste minuut zien we dat het veulen zijn eerste pogingen doet om te gaan staan. Dit is belangrijk omdat een paard van oudsher een vluchtdier is. Snel voedingsstoffen binnenkrijgen is dus essentieel. Maar de allerbelangrijkste reden: biest! Hierin zitten de antistoffen die het veulen nodig heeft om een afweer op te bouwen. Zeker de eerste 24 uur moet er gecontroleerd worden of het veulen goed drinkt en het ook daadwerkelijk melk binnenkrijgt.

Het veulen heeft in het begin nog moeite om te gaan staan en wordt geholpen door Melle. Doordat het veulen wat zwak is, wordt er biest bij de merrie afgenomen en dit wordt uiteindelijk met de fles aan het veulen gegeven. Op deze manier krijgt hij toch antistoffen en voedingsstoffen binnen.

De video van kort voor de geboorte en deel 2 van de geboortevideo zijn nu hieronder in de story terug te zien!

Merrie Ruby is na een vlotte bevalling moeder geworden van een prachtig hengstveulen met de naam Masterpiece. Lees hieronder een korte timeline van de gebeurtenissen die zichtbaar zijn in deze vervolgvideo van de bevalling van Ruby; de beelden van kort na de bevalling.

• 01:50 >> Doordat het veulen zelf nog te zwak is om te drinken krijgt hij melk aangeboden door de eigenaar. Hierdoor krijgt hij alvast de eerste essentiële biest binnen met daarin antistoffen en voedingsstoffen.
• 04:20 >> Het veulen staat op en wordt later geholpen om richting de uier van Ruby te komen.
• 15:25 >> Het veulen staat hier nogmaals uit zichzelf op. Op dit moment is het afwachten totdat hij naar het uier gaat en zelfstandig gaat drinken.
• 18:45 >> Hier is zichtbaar hoe de eigenaar de navelstreng van het veulen ontsmet. Doordat de navelstreng afscheurt tijdens de geboorte is er een kans op infectie. Hiervoor wordt de navel gedesinfecteerd met een jodiumoplossing. Tevens heeft dit een drogend effect.
• 19:00 >> De dierenarts luistert naar het hart van het veulen. Hij controleert hierbij de frequentie, de intensiteit en de regelmaat van de hartslag. Ook wordt er geluisterd of er bijgeluiden te horen zijn.
• 20:00 >> Het veulen probeert voor het eerst zelfstandig te drinken bij Ruby. Hij is nog erg zwak en wordt daarom nogmaals geholpen door de eigenaar.
• 36:00 >> Doordat het veulen nog wat moeilijkheden blijkt te hebben met het drinken controleert de dierenarts het uier van Ruby om er zeker van te zijn dat er melk uitkomt. Dit blijkt wel het geval te zijn. Vervolgens is het aan het veulen om het nogmaals te proberen.
• 38:40 >> Er is in deze video meerdere keren zichtbaar hoe Ruby het veulen stimuleert om te gaan drinken. Ook duwt ze met haar neus tegen het veulen aan, een vorm van moederlijk gedrag richting haar veulen.

Ruby is vannacht bevallen! Na een vlotte bevalling is ze moeder geworden van een prachtig hengstveulen met de naam Masterpiece. Heb je de geboorte niet live kunnen volgen? Niet getreurd, hier het volledige beeld vanaf de start van de bevalling. Inmiddels staat Masterpiece al zelfstandig en maken zowel moeder als veulen het goed.

Lees hieronder een korte timeline van de gebeurtenissen die zichtbaar zijn in de video:

• 00:00 ˃˃ Ruby is begonnen met persen. De voetjes zijn al zichtbaar!
• 00:01 ˃˃ Ruby is inmiddels gaan liggen.
• 00:14 ˃˃ Ruby wordt geholpen met het verwijderen van de vliezen en haalt het slijm rondom het neusje van het veulen weg.
• 00:18 ˃˃ Ruby staat op en maakt voor het eerst contact met haar veulen.
• 00:26 ˃˃ De nageboorte komt eraf. Hierna wordt de nageboorte uit de stal verwijderd om te controleren of deze nog intact is.
• 00:32 ˃˃ Het veulen doet zijn eerste pogingen om te gaan staan.
• 01:25 ˃˃ Omdat het veulen wat moeilijkheden heeft om te gaan staan en te kunnen drinken wordt er biest bij Ruby afgenomen.
• 01:28 ˃˃ Het veulen krijgt zijn eerste biest (buiten beeld).
• 01:42 ˃˃ Het veulen wordt geholpen om bij de uier van Ruby te komen.

Meer achtergrondinformatie tref je verderop aan in deze story. Volg het ook via Facebook!

. 

In deze (vervolg)video zie je merrie Ruby kort voor de bevalling van haar derde veulen. Lees hieronder een korte timeline van de gebeurtenissen die zichtbaar zijn op deze observatiebeelden in de kraamstal.

• 00:00 >> In deze video is te zien dat Ruby voorafgaand aan de geboorte onrustig is. Ze blijft niet lang op een plek staan en loopt vaker rondjes in de stal. Dit zijn verschijnselen passend bij een merrie die gaat veulenen. De fase voorafgaand aan de bevalling wordt de voorbereidingsfase of de contractiefase genoemd. De duur van deze fase is heel wisselend (meestal tussen ½ uur en 4 uur).
• 03:50 >> Ruby draagt vanaf dit moment de staart wat van haar lichaam af. Dit is één van de tekenen die een merrie kan laten zien tijdens de voorbereidingsfase. Ook de onrust met haar achterbenen is passend bij een merrie die gaat bevallen.
• 34:00 >> De eigenaar mest de stal uit. Het is belangrijk dat een merrie een droge en schone stal heeft tijdens de bevalling.
• 35:40 >> De eigenaar controleert het uier van Ruby. Vlak voor de geboorte kan de uier gaan kegelen, hierbij komt de eerste biest uit de uier druppelen. Daarnaast hoort het uier vol aan te voelen, dit wordt ook wel het volschieten van de uier genoemd. Deze verschijnselen kunnen 24 uur voor de bevalling al aanwezig zijn.
• 38:30 >> Ruby wordt steeds onrustiger. Dit gedrag ontstaat doordat de baarmoeder samen gaat trekken. Het veulen ligt tijdens de dracht op zijn rug en zal moeten draaien omdat hij in buikligging tegen de baarmoeder aan moet komen te liggen.
• 52:00 >> Vanaf dit moment is op de monitor zichtbaar dat de hartslag van Ruby gaat stijgen. De baarmoedercontracties kunnen pijnlijk zijn voor de merrie en dit heeft als gevolg het stijgen van de hartslag. De normale hartslag van een paard in rust ligt tussen de 28 en 40 slagen/min.
• 53:30 >> Ruby kijkt hier richting haar buik, dit is typisch gedrag voor een merrie die gaat veulenen.
• 55:00 >> Hier is te zien hoe Ruby schraapt met haar hoeven. Kort daarna is zichtbaar hoe Ruby gaat liggen. Op de monitor is te zien hoe haar hartslag nu kort nog verder stijgt.
• 01:07 >>  Aan het einde van de video is zichtbaar hoe Ruby begint met persen.

Ruby staat overdag nog rustig buiten in de wei en in de molen.
“Wel zien we haar uier elke dag iets groter worden”, zegt Melle.

Het is nu echt een kwestie van afwachten en haar goed in de gaten houden. Haar uier heeft zich redelijk ontwikkeld, al is ze nog niet aan het ‘kegelen’. “Ruby gaat lekker elke dag de wei op. We houden haar wel wat dichter bij huis zodat we haar goed in de gaten kunnen houden. En s’ avonds doen we even een extra rondje. Ook het camerasysteem en de hartslagmeter maken het makkelijk om regelmatig even te checken”, vertelt Melle.